Engelli Erişiminde Büyük Yalan: Mevzuat Var Mecburiyet Yok, Çarpıcı İtiraf!

​Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) düzenlenen komisyon toplantısında, engelli bireylerin haklarına yönelik yasal düzenlemeler ve uygulamalar masaya yatırıldı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkililerinin sunum yaptığı oturumda, özellikle ticari taksilerde ve toplu taşımada erişilebilirlik konusundaki büyük eksiklikler, Komisyon Başkanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu'nun sert eleştirileriyle su yüzüne çıktı.

​Mevzuatta Erişilebilirlik Var, Sahada Yok!

​Sanayi Genel Müdürü İlker Murat Ar, Bakanlığın otobüsler, taksiler ve asansörlerle ilgili teknik düzenlemeler ve standartlar yayımladığını detaylıca anlatmasına rağmen, Komisyon Başkanı Kasapoğlu'nun somut soruları karşısında uygulamanın aksadığı ortaya çıktı. 

​Başkan Kasapoğlu, yasal düzenlemelerin varlığından ziyade, sahanın gerçeklerini sordu. Özellikle ticari taksilerde tekerlekli sandalyeli bireylerin yaşadığı sıkıntılara dikkat çekerek, "Şu an piyasaya baktığımızda bir engelli, aracıyla ticari taksiye binemiyor pek çok yerde... Bindiğinde tekerlekli aracı koyacak, sandalyeyi koyacak yer yok bagajda belki. Buna benzer tasarım talepleri ve ihtiyaçları var, böyle bir zorunluluk var şu an, ortaya çıkan bir tıkanıklık var" ifadeleriyle durumu özetledi.  

​Genel Müdür Ar, taksilerin dönüşümüyle ilgili mevzuatta bir açık olmadığını, hatta engelli rampasının nasıl yapılacağına dair düzenlemeler bulunduğunu belirtmek zorunda kaldı. Ancak bu açıklama, ülkedeki binlerce ticari takside engelli rampası veya tekerlekli sandalye erişimine uygun tasarım bulunmaması gerçeğiyle çelişti. 

Zorunluluk Yoksa Engel Kalkmaz!

​Tartışmanın en çarpıcı anı ise, mevzuatın eksikliği konusunda yaşandı. Başkan Kasapoğlu, sorunun "mevzuatın yetersizliğinden" değil, "icbar edici" (zorunlu kılıcı) bir hükmün eksikliğinden kaynaklandığına dikkat çekerek iktidarın atması gereken adımı işaret etti:
​"Burada kısıtlayıcılıktan ziyade icbar edici bir husus olması lazım mevzuatta... Ya, burada bir boşluk var bence. Burada ticari taksi üretiyorsa... vatandaşın, herkesin toplu taşımada erişilebilirlik hakkı var, bunu sağlamak da bizim görevimiz. Ve bu noktada da hem ilgili yasal düzenlemeyi hem denetimi yapmamız gerekiyor".  

​Yani hükümetin, engelli bireylerin toplu taşımaya katılımını sadece 'mümkün kılan' standartlar yerine, bunu 'zorunlu kılan' ve denetimle takip eden düzenlemeleri hayata geçirmesi gerektiği vurgulandı.

​Türkiye, Dünya Çözümlerini Takipte Zorlanıyor

​Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Genel Sekreteri Ayhan Metin'in verdiği bilgi ise tablonun ciddiyetini artırdı. Metin, bir Türk firması olan Karsan'ın (Hexagon Grubu) ABD'de New York taksisi için yüksek tavanlı ve tekerlekli sandalye erişimine uygun bir tasarım yaptığını, ancak bu tasarımın siyasi nedenlerle kabul edilmediğini aktardı. 
​Metin, "Birleşik Krallık ve Amerika gibi yerlerde de yüksek tavanlı ve basit rampalı taksiler mevcut kullanımda devam ediyor" diyerek, Türkiye'nin kendi üreticisinin küresel alanda gerçekleştirdiği çözümü bile iç piyasaya yeterince yayamadığını gözler önüne serdi.  

​Komisyon Başkanı Kasapoğlu'nun, "İşte, mesela bizim onun takipçisi olmamız lazım" sözü, engelli erişimi konusunun sadece yasal metinlerde kalmaması, siyasi irade ve takip gerektirdiğini gösterdi.  

​Toplantı, engelli bireylerin yalnızca sosyal politikanın değil, ekonominin, teknolojinin ve üretimin ana aktörleri olabileceği bir sistemin kurulması hedefiyle sürse de, somut erişilebilirlik uygulamalarındaki büyük boşlukların, mevcut iktidar politikalarının kağıt üzerinde kaldığını ve milyonlarca engelli bireyin yaşamını zorlaştırdığını bir kez daha ortaya koydu.