TÜİK’in Zorunlu Anket Dayatması Sürüyor: Katılmayana 15.134 TL Ceza!!!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hanehalkı Yurt İçi ve Yurt Dışı Turizm Araştırması kapsamında vatandaşlara zorunlu anket dayatmasıyla da gündemden düşmüyor. 

İsiminin verilmesini istemeyen bir vatandaş TÜİK ile ilgili aktardığı çarpıcı açıklamalar, kurumun tartışmalı yöntemlerini bir kez daha gözler önüne serdi. 

Halk, ekonomik sorunlarla boğuşurken TÜİK’in yüksek cezalarla anket katılımını zorunlu kılmasına isyan etti.

Kulislerden.blogspot.com'a konuşan bir yurttaş, TÜİK’ten gelen bir telefon aramasında anket katılımını reddettiğini, ancak ardından gelen bir SMS'le şoke olduğunu belirtti. Gelen SMS'de, “5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’na göre, Hanehalkı Yurt İçi ve Yurt Dışı Turizm Araştırması kapsamında ALO 124 ile aranan haneniz ile görüşmenin tamamlanmadığı tespit edilmiştir. Cevaplanmaması durumunda 15.134 TL idari para cezası bulunan çalışmanın tamamlanabilmesi ve cezai işlemden muaf olmak için lütfen 0312 481 9400-238/207/225/154 üzerinden kurumumuzu arayınız,” ifadeleri yer alıyordu.

Bu tehditkâr üsluba, hem şaşıran hem de öfkelenen A. Ç. “Ben de milyonlarca vatandaş gibi ekonomik sorunlarla mücadele ediyorum. İstemediğim halde bana zorla anket dayatması yaptılar. Katılmadım ve telefonu kapattım. Daha sonra bana gelen bir SMS beni şok etti. SMS''te Ankete katılmazsam 15 bin lira ceza keseceklerini bununda yasayla alınacağı bildiriliyordu. Zaten zor geçinen bir insanım 15.000 TL benim için büyük para. Mecburen o anketini katılmak zorunda kaldım.” diyerek TÜİK yöntemlerini “baskıcı” ve “tehditvari” olarak nitelendirdi. 

Vatandaşın bu tepkisi, sosyal medyada ve çeşitli platformlarda sıkça dile getirilen TÜİK’e duyulan güven eksikliğini bir kez daha ortaya koyuyor.

TÜİK’in Anket Politikası Eleştirilerin Odağında

TÜİK’in 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 54. maddesine dayanarak uyguladığı idari para cezaları, uzun süredir tartışma konusu. Kanuna göre, anketlere katılmayı reddeden veya eksik/hatalı bilgi veren bireylere yüksek miktarda cezalar kesilebiliyor. 2025 yılında bu cezanın 15.134 TL’ye ulaşması, ekonomik zorluklar yaşayan vatandaşlar için ağır bir yük oluşturuyor.

Yurttaşlar, TÜİK’in anket süreçlerinde şeffaflık ve gönüllülük ilkesine yeterince riayet etmediğini düşünüyor. Şikayetvar platformunda yer alan yorumlarda, TÜİK görevlilerinin habersiz ev ziyareti yaptığı, telefonla arayarak ısrarcı davrandığı ve hatta bazı durumlarda “tehditvari” bir üslup kullandığına dair çok sayıda şikayet bulunuyor. Bir kullanıcı, “TÜİK zarf bırakmış kapıma; eğer katılım sağlanmazsa para cezası kesilecekmiş. Hangi devirde yaşıyoruz? Devlet zaten her şeyi biliyor, bu rahatsızlık niye?” diyerek tepkisini dile getirdi.

Güven Sorunu ve Anayasal Haklar Tartışması

TÜİK’in anket politikaları, sadece maddi yükleriyle değil, aynı zamanda vatandaşların özel hayatına müdahale ettiği gerekçesiyle de eleştiriliyor. 2008 yılında Anayasa Mahkemesi, 5429 Sayılı Kanun’un 8. maddesi ile 54. maddesinin bazı hükümlerini, bireylerin özel hayatına ve düşünce hürriyetine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etmişti. Ancak, mevcut uygulamalar hâlâ vatandaşların özgür iradesine saygı gösterilip gösterilmediği konusunda soru işaretleri yaratıyor.

Vatandaşlar, özellikle TÜİK’in ekonomik veriler konusundaki güvenilirliğine dair uzun süredir devam eden tartışmalar nedeniyle kuruma şüpheyle yaklaşıyor. Sosyal medyada, “TÜİK’in işi gücü yalan,” “Enflasyonla boğuşuyoruz, ama TÜİK verileri gerçeği yansıtmıyor,” gibi yorumlar, halkın kuruma olan güven kaybını açıkça ortaya koyuyor.

“Zorunlu Anketörlük Haksızlık

”TÜİK’in anketlere katılımı zorunlu kılması, vatandaşların bireysel özgürlüklerine müdahale olarak değerlendiriliyor. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2022 yılında bu konuyu Meclis gündemine taşıyarak, “Zorunlu anketörlük yurttaşın bireysel özgürlüğüne karşı bir haksızlık. İtiraz hakkı olmalı,” demişti. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin yanıtı, cezaya itiraz için sadece Sulh Ceza Hâkimliği’ne başvurulabileceği yönünde olmuş, sorunun çözümü için somut bir adım atılmamıştı.

Vatandaşlar Çözüm Bekliyor

TÜİK’in zorunlu anket politikası ve yüksek idari para cezaları, vatandaşları hem maddi hem de manevi olarak zor durumda bırakıyor. Ekonomik krizin gölgesinde, 15.134 TL gibi yüksek bir cezayı ödeme korkusuyla ankete katılmak zorunda kalan vatandaşlar, daha şeffaf, gönüllülüğe dayalı ve güven veren bir yaklaşım talep ediyor. Yetkililerin, vatandaşların haklı endişelerine kulak vererek bu tartışmalı uygulamayı gözden geçirmesi gerektiği açık. Aksi takdirde, TÜİK’e duyulan güven erozyonu daha da derinleşebilir.