AKP'nin "Uzlaşma Komisyonu" İnadı: Beşinci Deneme de Başarısızlığa mı Gidiyor?

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un davetiyle kurulması planlanan "uzlaşma komisyonu," AKP iktidarı dönemindeki beşinci deneme olarak kayıtlara geçti. Daha önce dört kez tecrübe edilen ve sonuçsuz kalan bu tür komisyonların akıbeti, siyasi kulislerde merak konusu. 

Zira, hukuki bir temeli olmayan ve İçtüzük'e aykırı bir şekilde oluşturulan bu komisyonların geçmişi, iktidarın "uzlaşma" söyleminin ne denli karşılık bulduğunu sorgulatıyor.

Hukuksuz Bir Geleneğin Tekrarı mı?

TBMM İçtüzüğü'ne göre kurulmayan ve hukuki dayanağı bulunmayan bu komisyonlar, esasen TBMM Başkanı'nın daveti ve partilerin uzlaşmasıyla oluşturulan gayri resmi yapılar. En dikkat çekici özellikleri ise, partilerin Meclis'teki güçleri oranına göre değil, eşit temsile göre üyelerinin belirlenmesi. Bu durum, iktidar partisine göre daha az sandalyesi olan diğer partilere teorik olarak eşit söz hakkı tanıyor gibi görünse de, pratikteki sonuçlar bunun pek de böyle olmadığını gösteriyor.

Başarısızlık Serisi: AKP Dönemi Komisyonları

Geçmişe bakıldığında, 1995 yılındaki Anayasa değişikliği öncesinde dönemin Meclis Başkanı Hüsamettin Cindoruk'un davetiyle kurulan ve her parti grubundan iki üyenin katıldığı "Partiler Arası Anayasa Değişiklik Komisyonu" ve 21. Yasama Dönemi'ndeki "Partiler Arası Uyum Komisyonu" gibi başarılı örnekler mevcut. Özellikle 1999'dan 2001'e kadar süren ve 1982 Anayasası'nda kapsamlı değişikliklere yol açan "Partiler Arası Uyum Komisyonu," uzlaşmanın mümkün olabileceğini göstermişti.

Ancak AKP iktidarı döneminde durum farklı bir seyre büründü. İlk deneme, 22. Yasama Dönemi'nde TBMM Başkanı Bülent Arınç tarafından yapıldı, ancak başarısızlıkla sonuçlandı. Ardından 23. Dönem'de Köksal Toptan, 24. Dönem'de Cemil Çiçek ve en son 2016 yılında, 26. Yasama Dönemi'nde İsmail Kahraman'ın davetleriyle kurulan uzlaşma komisyonları da birbiri ardına duvara tosladı. Hiçbirinden somut bir sonuç elde edilemedi ve bu komisyonlar siyasi tartışmaların gölgesinde kaldı.

Beşinci Deneme ve Acı Gerçek

Şimdi ise TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, AKP iktidarı dönemindeki beşinci "uzlaşma komisyonu" denemesini başlatıyor. Kulislerde, bu girişimin de önceki dört deneme gibi başarısız olacağı yönünde güçlü bir kanı var. Zira, iktidarın samimi bir uzlaşma arayışında olmadığı, bu tür komisyonları daha çok kamuoyuna "uzlaşmacı" bir görüntü vermek veya siyasi sorumluluğu paylaşmak için bir araç olarak kullandığı eleştirileri dile getiriliyor.

"AKP'nin beşinci başarısızlığı" olarak nitelendirilebilecek bu komisyon denemesi, aslında daha önce başarıyla uygulanmış bir yöntemin, iktidarın siyasi ajandası doğrultusunda nasıl etkisiz hale getirildiğinin de bir göstergesi olabilir. 

Önümüzdeki günler, Numan Kurtulmuş'un başkanlığındaki bu komisyonun siyasi tarihimizin tozlu raflarında yerini alıp almayacağını gösterecek. Ancak şimdiden, "uzlaşma" kelimesinin iktidarın söyleminde nasıl eridiği ve içinin boşaltıldığının konuşulmaya başlandığı siyaset kulislerinde,  beşinci denemenin de başarısızlıkla sonuçlanacağı görüşü hakim.