Demokrasi Uygulamada Ölçülür: Fransa Dersi

Fransa, insan hakları ve demokrasinin beşiği olarak bilinir. Yüzyıllar boyunca devrimler, krizler ve siyasi değişimler yaşamasına rağmen, hukukun üstünlüğü ilkesini korumayı başarmış bir ülke. İşte tam da bu yüzden, eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin yargı sürecinde aldığı hapis kararı sadece bir siyasi haber değil; aynı zamanda demokrasi için anlamlı bir ders niteliği taşıyor.

Sarkozy, Beşinci Cumhuriyet döneminde cezaevine giren ilk eski cumhurbaşkanı oldu. Mahkeme, hakkındaki bazı usulsüzlük iddialarıyla ilgili kararlar verdi. Karara itirazlar ve eleştiriler olsa da bağımsız yargı, kararını uyguladı. Bu, hukuk önünde herkesin eşit olduğunu gösteren bir örnek olarak değerlendiriliyor. Fransa’da, siyasi nüfuzun yargıyı yönlendiremeyeceğini görmek, demokrasinin somut bir göstergesi.

Elbette Sarkozy vakası bir ilk gibi gözükse de, Fransız tarihinde farklı dönemlerde birçok siyasetçi hakkında yargı süreçleri yürütüldü. Sistem üç temel unsur üzerine kuruludur: hukukun üstünlüğü, kurumsal güç ve hesap verebilirlik. Bu yapı, Fransız halkının adalete güvenmesini sağlayan en önemli unsurlardan biri. Siyasetçiler, kamu önünde ve yargı nezdinde sorumluluk taşımaya alışmış durumda.

Peki, biz ne durumdayız? 

Türkiye’de yargı süreçleri zaman zaman siyasi tartışmaların odağı oluyor, bazı davalar yıllarca sürebiliyor veya çeşitli engellerle karşılaşıyor. Bu durum, halkın devlete ve yargıya olan güvenini sarsıyor. Oysa gerçek demokrasi, yalnızca seçimlerle değil; adaletin herkese eşit uygulanmasıyla yaşar.

Fransa örneği bize gösteriyor ki, hukukun bağımsızlığı ve hesap verebilirlik, demokrasiyi güçlendiren en önemli yapı taşlarıdır. 

Hukukta ve hesap verebilirlikte benzer bir güveni sağlayabilir miyiz? Bu soru ise  Türkiye’nin önünde hâlâ duruyor.  

Adalet, tepedekine kadar ulaşabildiğinde, demokrasi gerçek anlamını bulur. Ve işte bu yüzden, Sarkozy’nin kararı sadece Fransa için değil, Türkiye gibi ülkeler için de düşündürücü bir ders niteliği taşıyor.

Yani, demokrasi uygulamada ölçülür. Fransa olduğu gibi!