İktidarın Önceliği Belli: Eğitime ve Sağlığa Değil, Diyanete!

Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2024 yılı bütçe verileri ve faaliyet raporu, iktidarın dini kurumlara verdiği önceliği ve kamu kaynaklarının kullanımındaki tartışmalı tercihleri bir kez daha gündeme taşıdı. Muhalefet çevreleri, Diyanet’in bütçesinin pek çok bakanlığı geride bırakmasına ve çocuklara yönelik dini eğitim projelerinin hızla yaygınlaşmasına dikkat çekerek, “laik eğitim ilkelerinin aşındığını” savunuyor.  

Bütçe Açığı ve Personel Harcamalarındaki Devasa Artış  

Diyanet’in 2024 yılında 97,2 milyar TL'lik harcama yaparak başlangıç ödeneğini (91,8 milyar TL) aşması, “kamu kaynaklarının denetimsiz kullanımı” iddialarını besliyor. En çarpıcı kalem ise 83 milyar TL’yi bulan personel giderleri. Bu rakam, Diyanet’in bütçesinin %85’ini tek başına oluşturuyor.  

Personel Sayısındaki Artış 2018’de 124 bin 407 olan personel sayısı, 2024’te 143 bin 429’a ulaşmış durumda. Bu, 6 yılda 19 bin yeni istihdam anlamına geliyor.  

Eleştiri Odağı

Muhalefet, “Bu artış, kamu kaynaklarının dini kurumlara aktarılmasının bir göstergesi. Eğitim ve sağlık çalışanlarına aynı öncelik veriliyor mu?” sorusunu yöneltiyor.  

4-6 Yaş Grubuna Dini Eğitim: Uzman Uyarılarına Rağmen Israr  

Diyanet’in faaliyet raporunda, çocuk psikologlarının “erken yaşta dini eğitim zararlı olabilir” uyarılarına rağmen, 4-6 yaş grubu için açılan Kuran kurslarının sayısının 6 bin 271’e, öğrenci sayısının ise 224 bin'e çıktığı belirtiliyor.  

MEB İşbirliği

 Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan protokollerle okul öncesi çocuklara yönelik dini eğitim programları yaygınlaştırılıyor.  

Hedef Kitle Genişliği 7-10 yaş kursları, hafta sonu programları ve “hafızlık projeleri” ile toplamda 400 bin'e yakın öğrenciye ulaşıldığı kaydediliyor.  

“Bütçe Yetersiz” Şikâyeti ve Çelişkiler  

Diyanet, personel giderleri dışındaki kalemlerde bütçe yetersizliğinden şikâyet ediyor. Ancak raporda yer alan bazı ifadeler dikkat çekiyor:  

Sosyal Tesis ve Lojman Eksikliği Personel sayısı artarken altyapı yatırımlarının yetersiz kalması, “kadrolamanın plansız yapıldığı” eleştirilerine yol açıyor.  

Yayınların Etkisizliği. “Hedef kitleye ulaşamama” itirafı, Diyanet’in iletişim stratejisinin sorgulanmasına neden oluyor. Kulislerde, 'iktidarın diyanet üzerinden radikal islamcı bir yap oluşturma isteğinin hararetle devam ettiği' uyarıları  ve eleştirileri yapılıyor.

İktidar “Toplumsal Talebe Cevap Veriyoruz”  

AKP sözcüleri ise eleştirilere, “Diyanet, toplumun dini ihtiyaçlarını karşılıyor. Kurslar velilerin talebiyle açılıyor” yanıtını verdi. 

Siyasi Proje mi, Toplumsal Hizmet mi?  

Ekonomistler, Diyanet’in bütçesinin 2024’te 19 bakanlığı geride bırakmasını (TÜİK verileri) “siyasi bir tercih” olarak yorumluyor. Eğitim uzmanları ise 4-6 yaş Kuran kurslarının, MEB’in okul öncesi eğitim hedeflerini gölgelediğini savunuyor.  

Diyanet’in bütçe artışı ve eğitim projeleri, Türkiye’nin “laik-devlet” kimliği ile “dini-devlet” pratikleri arasındaki gerilimi yeniden alevlendiriyor. Rakamlar, iktidarın “dini toplum mühendisliği” olarak okunabilecek adımlarını beslemeye devam ettiğini gösteriyor.